Οι διαταραχές που συνδέονται με τη χρήση ουσιών και προκαλούν έκπτωση σε πολλές πτυχές της λειτουργικότητας, αποτελούν μείζων πρόβλημα της δημόσιας υγείας.
Η τοξίκωση είναι δυσπροσαρμοστική συμπεριφορά (με ποικίλες εκδηλώσεις) που συνδέεται με λήψη ψυχοδραστικής ουσίας.
Η κατάχρηση είναι χρήση ουσιών με επανειλημμένα προβλήματα και δυσμενείς συνέπειες (πχ. χρήση σε επικίνδυνες περιστάσεις, προβλήματα με τον νόμο, κοινωνικά και επαγγελματικά προβλήματα).
Η εξάρτηση είναι ψυχική (λέγεται και εθισμός σε ουσίες) ή σωματική ανάγκη (με ανοχή ή στέρηση) συνέχισης χρήσης ψυχοδραστικών ουσιών.
Στις διαταραχές απο χρήση ουσιών περιλαμβάνονται ουσίες όπως το οινόπνευμα, η νικοτίνη (καπνός) και η καφεϊνη. Οι ασθενείς μπορεί να είναι εξαρτημένοι από οπιοειδή (πχ. όπιο, μορφίνη, ηρωίνη, πεθιδίνη, κωδεϊνη), ψευδαισθησιογόνα (πχ. LSD, μεσκαλίνη, MDMA) φαινκυκλιδίνη, κεταμίνη, υπνωτικά, κατασταλτικά ή αγχολυτικά, κοκαϊνη, κάνναβη (χασίς, μαριχουάνα), αμφεταμίνες ή εισπνεόμενες ουσίες (πχ. κόλλες, διαλύτες).
Διαταραχές που προκαλούνται από ουσίες. Τα ψυχοδραστικά φάρμακα και άλλες ουσίες μπορούν να προκαλέσουν σύνδρομα τοξίκωσης και στέρησης όπως:
– ντελίριο,
– αντίδραση πανικού,
– εμμένουσα άνοια,
– εμμένουσα αμνησιακή διαταραχή,
– ψυχωσική αντίδραση,
– αναδρομική εμβίωση (flash back),
– διαταραχή της διάθεσης,
– αγχώδη διαταραχή,
– σεξουαλική δυσλειτουργία και διαταραχή του ύπνου.